Që nga takimi me zyrtarë të lartë rusë, përfshirë edhe ata të sektorit të sigurisë, e deri te nderimi për Stalinin.
Aleksandar Vulin është kthyer në Moskë, këtë herë si zëvendëskryeministër i Serbisë.
Ish-kreu i agjencisë së inteligjencës, i cili është në listën e zezë nga Shtetet e Bashkuara, ndër të tjera, për shkak të lidhjeve të tij me Rusinë, u takua me përfaqësues të ushtrisë dhe policisë më të lartë në Moskë.
Në deklaratat e këtyre takimeve, u vlerësua se “bashkëpunimi mes Serbisë dhe Rusisë” është në nivel të lartë.
Rusia është nën sanksionet perëndimore lidhur me pushtimin e Ukrainës, të cilës Serbia nuk i është bashkuar dhe Vulin ka qenë në vend disa herë që nga fillimi i luftës.
Tema e bisedimeve në Rusi, sipas deklaratave të interlokutorëve atje, është “si t’i rezistojmë ndërhyrjes së vendeve perëndimore në punët e brendshme të shteteve sovrane.”
Nikola Burazer, nga Qendra joqeveritare për Politika Bashkëkohore dhe redaktor i portalit të Ballkanit Perëndimor Evropian, tha për RFE/RL se hyrja e Vulinit në qeveri është një mesazh se ai do të vazhdojë me politikën e balancimit.
“Unë mendoj se kjo është një vijë e hollë përgjatë së cilës Serbia zgjedh të luajë dhe sigurisht do ta përshtatë politikën e saj me atë se sa hapësirë i japin vendet perëndimore,” beson ai.
Asnjë përgjigje nga Qeveria e Serbisë
Deri në fund të artikullit, qeveria serbe nuk i ishte përgjigjur hetimit të RFE/RL rreth vizitës së Vulinit në Moskë dhe pasojave të mundshme në procesin e integrimit evropian të Serbisë.
Serbia, si kandidate për anëtarësim në Bashkimin Evropian (BE), nuk i është bashkuar sanksioneve të vendosura ndaj Rusisë lidhur me pushtimin e Ukrainës dhe Beogradi zyrtar ka vazhduar të mbajë lidhje me Moskën.
Hetimi i RFE/RL rreth vizitës së Vulinit në Moskë nuk u përgjigj nga BE deri në përfundimin e artikullit.
Nikola Burazer beson se qëllimi i vizitave të tilla mund të jetë një mesazh për votuesit në Serbi se, pavarësisht nga të gjitha presionet e mundshme, vendi vazhdon të ketë marrëdhënie të mira me Rusinë.
“Por gjithashtu një mesazh për Moskën se ka ende njerëz në qeverinë serbe që në fakt janë njerëz rusë,” tha Burazer.
Vulin u zgjodh zëvendëskryeministër i Serbisë më 2 maj pas zgjedhjeve të parakohshme parlamentare.
Vulin dhe partia e tij, Lëvizja e Socialistëve, janë një partner i vogël koalicioni i presidentit serb Aleksandar Vuçiç dhe Partisë së tij Progresiste Serbe.
Ndër vizitat e para jashtë vendit në pozicionin e tij të ri ishte largimi i Vulinit në Moskë.
Para kësaj, ai ishte në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Iran si i dërguar i Presidentit të Serbisë në funeralin e presidentit iranian Ebrahim Raisi.
Me kë u takuat në Moskë?
Gjatë vizitës së tij në Moskë, Vulin u takua me Sekretarin e Këshillit të Sigurimit Sergei Shoigu.
Në një deklaratë, Qeveria e Serbisë tha se Vulin “shprehu kënaqësinë që do të vazhdojë bashkëpunimin dhe partneritetin në çështjen e sigurisë së të dy vendeve.”
Ndërsa Shoigu njoftoi, siç raportohet nga mediat ruse, se bisedoi me Vulin për “kundërshtimin e ndërhyrjes së vendeve perëndimore në punët e brendshme të shteteve sovrane.”
Agjencia shtetërore ruse e lajmeve RIA Novosti citoi Shoigu të ketë thënë se Rusia dhe Serbia po zhvillonin bashkëpunim “pavarësisht presionit të pashembullt nga Perëndimi.”
Zëvendëskryeministri i Serbisë u takua gjithashtu me Ministrin e Punëve të Brendshme të Federatës Ruse Vladimir Kolokoltsev.
Pas takimit, Qeveria e Serbisë njoftoi se ata ranë dakord se bashkëpunimi midis Serbisë dhe Rusisë në fushën e sigurisë është në një nivel të lartë dhe se ata diskutuan marrëdhëniet midis policisë ruse dhe serbe.
Midis interlokutorëve rusë të Vulinit ishte zëvendës ministri rus Aleksandër Fomin, me të cilin ai diskutoi bashkëpunimin në fushën e sigurisë.
Ai u takua gjithashtu me zëvendës ministrin e jashtëm rus Aleksandër Grushko.
Vulin falënderoi interlokutorët e tij rusë për mbështetjen e tyre në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara dhe për votimin kundër rezolutës për Srebrenicën.
Serbia loboi kundër miratimit të një rezolute që shpallte 11 korrikun Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit të Genocidit të Srebrenicës dhe dënonte mohimin e genocidit dhe glorifikimin e kriminelëve të luftës.
Nikola Burazer tha se marrëdhënia midis Serbisë dhe Rusisë është bërë “shumë e rrezikshme dhe toksike” duke pasur parasysh marrëdhëniet midis Perëndimit dhe Rusisë, veçanërisht që nga pushtimi i Ukrainës.
“Dhe se Perëndimi po mbikqyr nga afër se çfarë lloj marrëdhëniesh kanë të gjitha vendet evropiane me Rusinë,” shtoi ai.
I nderuar nga Putini.
Hera e fundit që Vulin ishte në Rusi ishte në prill, kur u takua me sekretarin e Këshillit të Sigurimit rus, Nikolai Patrushev, në Shën Petersburg.
Ai u nderua më parë në janar nga presidenti rus Vladimir Putin dhe Shërbimi Federal i Sigurisë i Rusisë.
Siç u tha, ai u dekorua për përmirësimin e bashkëpunimit midis Agjencisë së Informacionit të Sigurisë (BIA) të Serbisë dhe Shërbimit të Inteligjencës së Jashtme (SVR) të Rusisë në garantimin e sigurisë shtetërore dhe mbrojtjen e interesave kombëtare të Serbisë dhe Rusisë.
Pas një takimi në dhjetor 2021 me Patrushev, Ministria e Brendshme serbe, që atëherë kryesohej nga Vulin, tha se vendet duhet t’u rezistojnë “revolucioneve të ngjyrave.”
Në atë kohë, opozitari rus Vladimir Kara-Murza akuzoi Vulin për informimin e kreut të Këshillit të Sigurimit rus, Nikolai Patrushev, në lidhje me një takim të opozitës ruse në Beograd.
Vulin i ka shkatërruar akuzat.
Aleksandar Vulin dha dorëheqjen si kreu i BIA në fillim të nëntorit, muaj pasi Shtetet e Bashkuara e vunë atë në listën e zezë.
Në atë kohë, ai tha se nuk kishte “të drejtë të sakrifikonte Serbinë” për hir të qëndrimit në detyrë.
Vulin u vendos në një listë sanksionesh nga SHBA në korrik 2023 për korrupsion të dyshuar dhe përfshirje në trafikun e drogës, si dhe lidhje me Rusinë.
Pas gjashtë muajsh pa një zyrë shtetërore, Vulin u kthye në qeverinë serbe si zëvendëspresident pa një portofol të vetëm.
Në dekadën e mëparshme, Vulin ka mbajtur një numër postesh në qeveri – nga drejtori i Zyrës për Kosovën, përmes Ministrit të Punës dhe Politikës Sociale, ministrit të Mbrojtjes dhe më pas policisë.
Në rrugën evropiane, por edhe bashkëpunimin me Rusinë
Zyrtarët e lartë të Serbisë kanë thënë në mënyrë të përsëritur në muajt e fundit se Serbia mbetet në rrugën evropiane, por se nuk heq dorë nga bashkëpunimi me Rusinë.
Nikola Burazer shprehet se i duket se politika e balancimit është “pranuar në mënyrë implicite në Perëndim”.
“Të pranosh se Serbia do të ketë një dorë të shtrirë drejt Rusisë dhe se e gjithë kjo do të ‘kompensohet’ nga Serbia duke qenë bashkëpunuese kur bëhet fjalë për disa gjëra të tjera si normalizimi i marrëdhënieve me Kosovën apo ndihma për Ukrainën”, thotë Burazer.
Në afat të gjatë, Serbisë do t’i duhet të ndryshojë qëndrimin e saj ndaj Rusisë nëse dëshiron të vazhdojë në rrugën e saj evropiane.
Serbia filloi negociatat për pranimin në Bashkimin Evropian në vitin 2014 dhe është një vend kandidat që nga viti 2012. Që nga dhjetori 2021. Serbia nuk ka hapur asnjë kapitull apo grumbull në negociatat me BE-në.
Bashkëpunimi mes Serbisë dhe Rusisë
Të dy vendet kanë zhvilluar bashkëpunim ushtarako-teknik dhe që nga viti 2016, kur filloi modernizimin e ushtrisë së saj, Serbia ka siguruar armë nga Rusia pavarësisht kritikave nga Brukseli.
I fundit nga armët që kanë mbërritur në Serbi është sistemi rus Reepelnt anti-dron, i cili u paraqit për publikun në Serbi më 15 shkurt. Ajo është pjesë e një prokurimi të kontraktuar dhe të paguar më parë që nuk mund të dorëzohej për shkak të pushtimit të Ukrainës nga Rusia.
Serbia përshëndeti pushtimin e Ukrainës nga Rusia krejtësisht të varur nga gazi rus, të cilin vazhdon ta blejë.
Por ndërkohë, ajo ka marrë masa për të diversifikuar burimet e saj të furnizimit, duke iu kthyer Bashkimit Evropian, me të cilin ka ndërtuar një tubacion gazi për Bullgarinë dhe Azerbajxhanin, me të cilin ka nënshkruar një kontratë furnizimi me gaz.
Mbështetja e Rusisë për Kosovën, pavarësia e së cilës u shpall në vitin 2008. Serbia nuk e njeh dhe varësia nga burimet ruse të energjisë është vënë në dukje nga Beogradi zyrtar si argumente kyçe për refuzimin e vendosjes së sanksioneve ndaj Moskës.
Që nga korriku i vitit 2021, një marrëveshje e tregtisë së lirë midis Serbisë dhe Bashkimit Euroaziatik, e udhëhequr nga Rusia, është në fuqi.
