Heqja e një sekretari të mbrojtjes për një kohë të gjatë nga posti i tij nuk është asgjë e pazakontë. Arrestimi i pesë ndihmësve të tij kryesorë, megjithatë, është qartazi më shumë se vetëm kërkimi i gjakut të freskët – veçanërisht në Rusinë e sunduar nga Vladimir Putin. Pas heqjes tronditëse të Sergei Shoigu nga posti i tij si ministër i mbrojtjes dy javë më parë, një valë arrestimesh nën maskën e një fushate anti-korrupsion ka pastruar kreun e ministrisë së mbrojtjes.

Afati kohor është po aq intrigues sa arrestimet dhe ndryshimet. Pas gati tre vitesh dështimi në fushëbetejat në Ukrainë, Rusia sapo ka fituar një avantazh. Në javët e fundit, ajo ka nisur një ofensivë kryesisht të suksesshme në veri drejt Kharkiv, me zhvillime pozitive në rajonin Donbass në lindje.

“Një lojë shumë komplekse policentrike”

Mungesa kritike e njerezve  të Ukrainës dhe rënia e rezervave të municioneve, jane përkeqësuar muajt e fundit  shtyerja e miratimit të një pakete ndihme ushtarake të Kongresit amerikan, kanë ndihmuar gjithashtu në kthimin e fatit te  Rusisë.

Pra, lind pyetja – pse tani të ndryshojë ministria që është e ngarkuar për të fituar luftën?

Analistët që folën me CNN e përshkruan ministrinë e mbrojtjes si një nga më të korruptuarit në vend.

Mediat shtetërore ruse zbuluan  kontrata ushtarake me vlerë shuma të pabesueshme parash dhe turpëroi publikisht zyrtarët e lartë të ministrisë dhe mënyrën e tyre luksoze të jetesës. Por siç tha një analist për CNN, ajo që po dëshmojmë është një “lojë policentrike shumë komplekse” e lidhur me kohën dhe kërkimin ekzistencial të Putinit për të fituar kundër Perëndimit.

Mesazhi i Prigozhinit nga varri

Duke qëndruar pezull mbi këtë ndryshim është shpirti i Jevgeni Prigozhinit, kreu i grupit mercenar të Wagnerit, i cili njihej edhe si “Kuzhinieri i Putinit”.

Para se të vdiste, ai shprehu urrejtje për Shoigu dhe gjeneralit më të lartë të Rusisë Valery Gerasimov nëpërmjet tiradeve të mbushura me fjalë të ndyra, duke i akuzuar ata dhe Ministrinë ruse të Mbrojtjes për korrupsion dhe paaftësi.

Prigozhin udhëhoqi një rebelim kundër Moskës që do të përfundonte me përmbysjen e Shoigu dhe Gerasimov. Në vend të kësaj, ai e vuri presidentin në një pozitë të sikletshme dhe sfidoi autoritetin e tij. Putin u përgjigj duke e përshkruar Prigozhin si tradhtar dhe konfiskoi pronën e tij, të gjitha para se të vdiste në një aksident të dyshimtë ajror së bashku me këshilltarët e tij kryesorë.

Që atëherë, Putin e ka mbajtur larg publikut paaftësinë e ministrisë në sigurimin e armëve, si dhe pushtimin e dështuar të Ukrainës dhe akuzat për korrupsion, duke dashur të tregojë se nuk do të sjellë reagime të nxituara pas kryengritjes. Duke vepruar kështu, ai mund të vinte në dyshim autoritetin dhe forcën e tij para popullit rus.

Putin ndoshta po priste që populli rus ta rizgjidhte atë në mars përpara se të niste ndryshimet në ministrinë e mbrojtjes. Ndryshimet erdhën menjëherë pas festimeve të Ditës së Fitores të 9 majit, të cilat Putin dhe Shoigu ndoqën së bashku, në një shfaqje në dukje miqësore.

Pavarësisht shkarkimit të tij si ministër i mbrojtjes, Shoigu do të qëndrojë në rrethin e Putinit duke kaluar në rolin e ri të sekretarit të Këshillit të Sigurimit.

Interesi i vetëm i Putinit është fitorja në Ukrainë

Tatyana Stanovaja, një studjuese e lartë në Qendrën Carnegie Russia Eurasia, i tha CNN se nuk kishte rëndësi nëse Prigozhin kishte të drejtë rreth korrupsionit të zyrtarëve. Në Rusi, tha ajo, “në politikë nuk ka drejtesi dhe gabime – janë vetëm interesat që kanë rëndësi.”

Interesi i Putinit është të ruajë rendin në shtëpinë e tij, por, më e rëndësishmja, në arritjen e fitores ndaj Ukrainës. Departamenti i Mbrojtjes është vendimtar për mënyrën se si përfundon ajo luftë.

Duke emëruar ekonomistin civil Andrei Belousov si ministrin e ri të mbrojtjes, Putin sinjalizoi se donte që ministria, me buxhetin e saj të madh, të blinte armë më shpejt dhe më ekonomikisht.

Buxheti i Rusisë për vitin 2024 tregon se synon të shpenzojë 6% të PBB-së për mbrojtjen, më e shumta në historinë moderne ruse dhe do të tejkalojë shpenzimet sociale, një shenjë e kalimit të vendit në një ekonomi lufte.

Korrupsioni në Ministrinë e Mbrojtjes

Mikhail Komin, një politolog rus dhe studjues vizitues në Këshillin Evropian të Punëve të Jashtme me qendër në Vienë, tha për CNN se “grupi i Shoigu, midis elitave ruse, është një nga ata që kërkojnë më shumë qira. Më shumë, për shembull, se disa nga rrethi i brendshëm i Putinit.”

Shamarin u vetëdeklarua jo fajtor, njoftoi media shtetërore ruse.

Mediat shtetërore ruse luajtën gjithashtu një rol në komunikimin e veprimit të Kremlinit kundër ministrisë. Pas arrestimit të Shamarin në maj, agjencia shtetërore e lajmeve Ria Novosti raportoi se gruaja e tij bleu një Mercedes-Benz GLE në vitin 2018 për 20 milionë rubla (rreth 218,000 dollarë) në një kohë kur të ardhurat e tij ishin maksimumi 34,000 dollarë. Një raport më vete zbuloi se të ardhurat e saj atë vit ishin 872,000 rubla (9,740 dollarë).

Më i profilizuari nga pesë zyrtarët e arrestuar ishte Timur Ivanov, zëvendësministër i mbrojtjes. Ai u vu në arrest shtëpie në fund të prillit, gjithashtu me dyshimin për pranimin e rrushfeteve.

Ivanov u bë fokusi i Fondacionit Kundër Korrupsionit, themeluar nga Aleksei Navalny, i cili u vra në një burg rus në shkurt. Ai dhe organizata e tij zbuluan mënyrën luksoze të jetesës së vizitave te partneres të Ivanovit vetëm për bizhuteritë e ftuara, me veshmbathje te modes se larte dhe duke zotëruar një shtepi në qendren e njohur te skijimit  Courchevel në Francë. Ata pyesnin veten se si mund ta përballonte një mënyrë jetese të tillë kur të ardhurat vjetore zyrtare të të shoqit ishin 175.000 dollarë.

Media shtetërore ruse njoftoi se Ivanov mban pafajësinë e tij, duke cituar burimet e tij.

Interesat nuk duhet të mbivendosen, por korrupsioni mbetet

Për Stanovajan, arsyet për zëvendësimin e figurave si Ivanov dhe Shamarin janë të thjeshta. “Pjesë e logjikës së Putinit është se nuk mund të kesh dikë në këtë pozicion (ministër i mbrojtjes) ku ka interesa të rëndësishme të paraardhësve.”

Për të ndihmuar në pastrimin e ministrisë, Putin emëroi Oleg Savelyev, një ish-auditues në Dhomën Ruse të Kontabilitetit, si zëvendësministër i mbrojtjes. Ai do të jetë “në dijeni të korrupsionit që ekziston tashmë në sektorin e mbrojtjes,” tha Komin.

Dëshira e fundit e Prigozhinit

Duke pasur parasysh ndryshimet e gjera të bëra nga presidenti, qarkullojnë thashetheme për pozicionin e Shefit të Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, Valery Gerasimov, qellimit te dyte te te njerezve te piketuar të Prigozhinit.

Stanovaja tha se “ka kaq shumë thashetheme, saqë Gerasimov mund të shkarkohet së shpejti,” por fakti që ai është kursyer deri tani i jep Gerasimov “një afat kohor për të filluar luftën për interesat e tij,” shtoi ajo.

“Gerasimov po lufton armiqtë e tij, duke u përpjekur të sigurojë të ardhmen e tij,” tha Stanovaja.

“Nuk është problem të gjesh një njeri të ri. Problemi është gjetja e një vendi për të mëparshmen.”

Komin pranoi se Gerasimov mund të mbajë pozicionin e tij tani për tani, pasi Putin ka thënë se nuk ka ndërmend të bëjë ndryshime të tjera.

Në mënyrë vendimtare, Komin sugjeroi se Gerasimov është me fat sepse nuk ka pozicion të ngjashëm me atë të Shoigu ku ai mund të lëvizej publikisht pa dëmtuar plotësisht reputacionin e tij, “nuk është një problem i madh të gjesh një njeri të ri. Është një problem më i madh të gjesh një vend për njeriun e mëparshëm.”

Në Rusinë e Putinit, presidenti mbetet i fokusuar në fitimin e Ukrainës, por lëvizjet e fundit kanë treguar se ekipi mbështetës mund të ndryshojë dhe se presidenti është gati të jetë i pamëshirshëm në kërkimin e tij për të fituar.