Autor: Luke McGee – CNN
Përktheu: TelegramNews
Qendra politike e BE-së është zhvendosur në mënyrë të pamohueshme në të djathtë gjatë dy dekadave të fundit.
Parlamenti Evropian është vendi ku kjo është më e dukshme në nivel të BE-së.
Shumica e eurodeputetëve i përkasin një partie politike në vendin e tyre. Sapo hyjnë në Parlamentin Evropian në kryeqytetin belg të Brukselit, ata ulen në grupime të lirshme politike shumëkombëshe që kanë gjerësisht interesa të ngjashme politike.
Këto grupime më pas formojnë koalicione edhe më të lirshme, gjë që zakonisht rezulton me një grupim shumicë të centristëve nga qendra e majtë, qendra e djathtë dhe liberalët diku në mes.
Zhvendosja djathtas e qendrës politike në këtë koalicion ka qenë graduale. Në vitin 1994, grupi kryesor socialist S&D kishte më shumë deputetë të PE. Në vitin 1999, ajo u kalua nga Partia Popullore Evropiane e qendrës së djathtë (EPP).
EPP, e shpjeguar më së miri si konservatore në formën e ish-kancelares gjermane Angela Merkel, ka qenë forca dominuese në politikën e BE-së që atëherë.
Ndërsa PPE ka qenë në gjendje të udhëheqë një koalicion qendror kryesor me të majtën dhe liberalët në nivel evropian, eurodeputetët janë ende të përkushtuar ndaj politikës së brendshme që ndodh përsëri në vendet e tyre.
Për shembull, nuk është e lehtë për një konservator të punojë me një liberal në një politikë të gjithë BE-së që do të ndante barrën e azilkërkuesve nëse votuesit në shtëpi po tërhiqen nga populistët e zhurmshëm kundër imigracionit. Sa më e fortë të jetë zhurma e brendshme – dhe aq më i madh rreziku për të humbur vendin e tyre në parlament – aq më e ndërlikuar bëhet politika ndërpartiake në nivel Brukseli.
Fluksi i parashikuar i ligjvënësve në grupe në të djathtë të PPE-së sigurisht që do t’i komplikojë gjërat.
Ndërsa grupet e krahut të djathtë Evropian Konservatorët dhe Reformistët (ECR) dhe grupet e ekstremit të djathtë Identiteti dhe Demokracia (ID) pritet të përfundojnë respektivisht në vendin e katërt dhe të pestë për sa i përket numrit të vendeve, numri i tyre i kombinuar, i cili mund të jetë mbi 140, sipas Politico Poll of Polls, do të jetë e vështirë për PPE-në ta injorojë. EPP aktualisht parashikohet të fitojë 165 vende nga 143 për S&D socialiste.
ECR dhe ID janë tipike për partitë e Parlamentit Evropian pasi ato janë shtëpia e një grupi mjaft të gjerë konservatorësh.
ECR, për shembull, u themelua nga ish-kryeministri britanik David Cameron, i cili bëri fushatë kundër Brexit. Kryetarja e saj aktuale është kryeministrja italiane Georgia Meloni, e cila tërhoqi shumë vëmendje gjatë zgjedhjeve italiane të vitit 2022 për kundërshtimin e saj ndaj të drejtave të LGBTQ+, premton të frenojë migrimin dhe retorikën e përgjithshme anti-globaliste.
Megjithatë, që nga zgjedhja e Melonit, ajo është parë si shumë më e moderuar dhe ka mbështetur shumë nisma kyçe të BE-së, duke përfshirë mbështetjen për Ukrainën. Ajo gjithashtu ka rezistuar që lideri autoritar hungarez Viktor Orban të bashkohet me ECR-në pasi ai u largua nga PPE.
Hungaria ka qenë zëri më pro-rus i BE-së që nga fillimi i luftës. Pavarësisht nëse ishte apo jo e qëllimshme nga ana e Melonit, rezistenca ndaj Orbanit e ka bërë punën me të dhe ECR-në më të këndshme për institucionin e Brukselit, përfshirë Presidenten e Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen.
ID, gjithashtu, ka kërkuar të moderoj imazhin e saj. Kohët e fundit ajo përjashtoi partinë gjermane të ekstremit të djathtë AfD nga radhët e saj pasi një nga eurodeputetët e saj më të lartë i tha një gazete italiane se ai nuk i shihte të gjithë anëtarët e SS, grupi famëkeq paraushtarak nazist, automatikisht si kriminelë.
Ekziston një gamë mjaft e gjerë opinionesh nga krahu i moderuar i ERC-së deri te kufijtë e ID-së, por rrymat politike dhe dëshira për ndikim mund të rezultojnë në disa shokë të çuditshëm në shtrat, veçanërisht në botën e errët dhe fluide të politikës evropiane.
Nuk ka gjasa që EPP të jetë e gatshme të punojë drejtpërdrejt me ID-në së shpejti, por kjo nuk do të thotë se ato nuk do të jenë të rëndësishme. Historia na ka treguar vazhdimisht se është e mundur të ndikohet politika nga jashtë çadrës. Supozoni se partitë e lidhura me ID-në fillojnë të vënë nën presion politikanët e qendrës së djathtë në vendet e tyre. Ju mund të gjeni se qendra miraton idetë e tyre politike – siç ka ndodhur më parë në Francë, Mbretërinë e Bashkuar dhe Gjermani.
Dhe ka më shumë se mjaft tema të nxehta në Evropë tani për të drejtën për të ngulur dhëmbët. Migrimi, ndryshimet klimatike, siguria kufitare, shpenzimet ushtarake, sundimi i ligjit – të gjitha këto kanë qenë pika të ndezura në politikën pan-Evropiane për një kohë të gjatë dhe nuk do të zhduken së shpejti. Dhe në fund të fundit është Parlamenti i sapozgjedhur ai që verifikon dhe miraton përbërjen e Komisionit Evropian – organi ekzekutiv i BE-së.
Vlen të përmendet se mbështetja për Ukrainën pritet të jetë e sigurt për momentin, me grupet pro-Kremlinit që shfaqen shumë të izoluara. Por pothuajse çdo gjë tjetër do të trajtohet rast pas rasti nëse numrat funksionojnë në këtë mënyrë. Dhe sa më shumë deputetë të zgjedhur që janë në të djathtë të PPE, aq më shumë ndikimi i tyre mund të rritet me kalimin e kohës.
