Sulmi dramatik me pager ndaj operativëve të Hezbollahut të martën e kaluar ishte vetëm një tjetër goditje në një betejë që zgjat me dekada.
Në mbrëmjen e së martës, rreth 2,800 njerëz në Liban u plagosën kur pajisjet e tyre pager shpërthyen – të paktën nëntë njerëz humbën jetën, përfshirë tre fëmijë. Shumica e të plagosurve ishin anëtarë të grupit libanez Hezbollah, i cili e akuzoi Izraelin për këtë sulm, transmeton Telegram News.
Hezbollah ka shkëmbyer sulme përgjatë kufirit jugor të Libanit me Izraelin për gati një vit, që nga 8 tetori, kur filloi sulmet për të parandaluar Izraelin nga lufta e tij në Gaza, e cila ka shkaktuar të paktën 41,000 viktima. Izraeli ka kthyer zjarr, duke e shkallmuar dhe ngadalësuar përballjen me një nga grupet luftarake më të përvojë në rajon.
Konflikti ndërmjet tyre nuk është i ri, por daton pothuajse një gjysmë shekulli. Ja një kronologji e ngjarjeve:
1982 – Invasioni
Izraeli pushtoi Libanin në qershor 1982, duke pretenduar se po reagonte ndaj sulmeve të lancuara nga Organizata e Çlirimit të Palestinës (PLO) nga jugu i Libanit. Lufta civile në Liban kishte zgjatur për shtatë vjet deri atëherë. Me qëllim që të instalohej një qeveri miqësore, Izraeli okupoi jugun dhe arriti deri në Bejrutin Perëndimor, ku PLO kishte selinë, duke e vënë atë nën rrethim.
Pas një marrëveshjeje, PLO u largua për në Tunizi, por forcat izraelite mbetën në Liban. Milicitë e djathta libaneze, në koordinim me ushtrinë izraelite, vranë mes 2,000 dhe 3,500 refugjatë palestinezë dhe civilë libanezë në dy ditë.
Disa grupe libaneze u formuan për të penguar invazionin, një prej të cilave ishte nga komuniteti mysliman Shiit, i cili tradicionalisht ishte një grup i qetë.
Hezbollah u krijua nga liderë myslimanë, të mbështetur përkatësisht nga Irani, dhe iu dha mandati për të përballuar Izraelin.
Duke tërhequr mbështetje nga rinia e zhgënjyer dhe banorët e Luginës Bekaa dhe periferi të jugut të Bejrutit – zona të margjinalizuara me popullsi të rëndësishme shiite – Hezbollah shpejt u bë një forcë e rëndësishme në Liban.
1983 – Sulmet
Midis 1982 dhe 1986, një sërë sulmesh ndaj forcave ushtarake të huaja u ekzekutuan dhe u morën përgjegjësi nga grupe të ndryshme, por shumë u përfolën se ishin kryer nga Hezbollah.
Më 23 tetor 1983, shpërthimi i disa barrakave në kryeqytetin Bejrut vrau më shumë se 300 paqeruajtës francezë dhe amerikanë. Ky shpërthim u mor në përgjegjësi nga grupi Islamic Jihad, i cili besohet nga shumë se ishte një fasadë për Hezbollah.
1985 – Rritja e Hezbollahut
Deri në vitin 1985, fuqia luftarake e Hezbollahut u rrit në një shkallë që, së bashku me grupet aleate, ishte në gjendje të detyronte ushtrinë izraelite të tërhiqej në lumin Litani në jug të Libanit. Izraeli shpalli atë që e quajti “zonë sigurie” përgjatë pjesëve të kufirit libanez-izraelit. Policia e asaj zone sigurie ishte Ushtria e Jugut të Libanit (SLA), e cila zakonisht raportohej si një forcë e Izraelit dhe vazhdoi të mbështeste okupimin e jugut të Libanit deri në tërheqjen e Izraelit në vitin 2000.
1992 – Politika
Në vitin 1992, pas përfundimit të luftës civile të Libanit (1975-1992), Hezbollah hyri në politikë, duke fituar tetë vende në Asamblenë 128-vendëshe të Libanit. Numri i vendeve të Hezbollahut është rritur dhe grupi dhe aleatët e tij tani kanë 62 vende në parlament. Ata gjithashtu drejtojnë programe të gjera sociale në zonat ku është më e pranishme, duke rritur ndikimin e saj.
1993 – Lufta Shtatëditore
Në korrik 1993, Izraeli sulmoi Libanin në atë që e quajti “Operacioni Përgjegjësisë”, i njohur si Lufta Shtatëditore në Liban. Sulmi erdhi pasi Hezbollah përgjigjej ndaj sulmeve izraelite ndaj një kampi refugjatësh dhe një fshati në Liban me sulme në veri të Izraelit, duke shkaktuar viktima. Konflikti vrau 118 civilë libanezë dhe plagosi 500 të tjerë, duke shkatërruar mijëra ndërtesa.
1996 – Agresioni i Prillit dhe Qana
Tre vjet më vonë, më 11 prill 1996, Izraeli nisi një tjetër ofensivë 17-ditore të destinuar për të detyruar Hezbollahun të largohej përtej lumit Litani dhe jashtë arritshmërisë ndaj objekteve izraelite. Ajo që libanezët e quajnë Agresioni i Prillit u quajt “Operaconi Rrënoja e Zemrave” nga Izraeli, duke iu referuar romanit të autorit amerikan John Steinbeck nga viti 1939. Kishte viktima ushtarake dhe civile të konsiderueshme nga të dyja palët dhe infrastruktura e Libanit u dëmtua rëndë. Më 18 prill, Izraeli bombardooi një kompleks të Kombeve të Bashkuara afër fshatit Qana në jug të okupuar të Libanit – rreth 800 civilë të shpërngulur po strehoheshin aty. Sulmi vrau 106 civilë, përfshirë të paktën 37 fëmijë, dhe plagosi rreth 116.
2006 – Lufta e Korrikut
Në një operacion në territorin izraelit në vitin 2006, Hezbollah vrau tre ushtarë izraelitë dhe kapti dy të tjerë. Hezbollah kërkoi lirimin e të burgosurve libanezë në këmbim të ushtarëve izraelitë. Në fund, trupat e dy ushtarëve u kthyen dy vjet më vonë në këmbim të pesë të burgosurve libanezë. Më vonë gjatë atij muaji, shpërtheu Lufta e Korrikut, e cila zgjati 34 ditë. Rreth 1,200 njerëz në Liban humbën jetën dhe 4,400 u plagosën, kryesisht civilë. Izraeli raportoi 158 viktima, shumica e tyre ushtarë.
2009 – Manifesti i Përditësuar
Në vitin 2009, ndërsa ruante opozitën ndaj Izraelit dhe mbështetje për Iranin, Hezbollah përditësoi manifestin e tij, duke u angazhuar për integrimin në një formë demokratike qeverisjeje që përfaqësonte unitetin kombëtar në vend të interesave sektariale. Manifesti i vitit 2009 theksoi idenë e rezistencës kundër Izraelit, duke treguar se sa i thellë ishte bërë ndikimi i Hezbollahut në të gjitha shtresat e Libanit.
2012 – Lufta Civile në Siri
Hezbollah hyri në luftën civile në Siri në mbështetje të regjimit të Damaskut nga viti 2012, një lëvizje që u kritikua nga shumë nga mbështetësit e tij arabë dhe u dënua edhe nga një nga themeluesit e grupit, kleriku të lartë Subhi al-Tufayli. Megjithatë, mbështetësit e tij pretendojnë se ky angazhim ndihmoi në parandalimin e përhapjes së grupeve të armatosura, veçanërisht ISIL (ISIS), në Liban, si dhe i dha Hezbollahut një përvojë të gjerë në fushën e betejës.
2023-2024 – Gaza
Në tetor 2023, Hezbollah nisi një fushatë raketore ndaj Izraelit në mbështetje të Gazës, e cila po bombardohej nga Izraeli pas një sulmi të papritur të udhëhequr nga Hamas, i cili çoi në vdekjen e 1,139 njerëzve dhe kapjen e rreth 250 të tjerëve. Izraeli ktheu zjarrin.
Në Liban, 97,000 njerëz u detyruan të braktisin shtëpitë e tyre, me 566 viktima, sipas Ministrisë së Shëndetësisë libaneze, të paktën 133 prej të cilëve ishin civile. Rreth 60,000 izraelitë u evakuuan nga rajoni kufitar në veri të Izraelit. Njerëzit në të dy anët ende nuk janë kthyer në shtëpitë e tyre. Izraeli ka kryer goditje dhe asgjësime në Liban dhe Siri, duke vrarë disa liderë të lartë të Hezbollahut dhe Hamasit.
Hezbollah luajti një rol në atë që u konsiderua si një nga pikëpamjet më të rrezikshme të konfliktit pas fajësimit të Izraelit për goditjen e ndërtese konsullate iraniane në Damask më 1 prill 2024. Kur Irani iu përgjigj Izraelit dy javë më vonë, Hezbollah ishte i pranishëm në mbështetje të Teheranit.
Më 28 korrik, 12 fëmijë dhe të rinj sirianë u vranë në një fushë futbolli në Golan të okupuar nga Izraeli, një incident që nisi një eskalim të situatës. Izraeli dhe Hezbollah mohuan përgjegjësinë për incidentin, por Izraeli e përmendi tragjedinë si shkakun për asgjësimin e komandantit të Hezbollahut, Fuad Shukr, në jug të Bejrutit disa ditë më vonë. Vrasja e Shukrit, si dhe ajo e liderit politik të Hamasit, Ismail Haniyeh, brenda disa ditësh, e la rajonin në një gjendje të lartë gatishmërie.
Hezbollah nisi një sulm me raketë në fund të gushtit si fazën e parë të përgjigjes së tij ndaj asgjësimit të Shukrit.
Shtatori 2024 – Sulmi me pager
Më 17 shtator 2024, mijëra pajisje pager të operativëve të Hezbollahut në Liban shpërthyen. Deri tani, të paktën 11 persona, përfshirë tre fëmijë, kanë humbur jetën si rezultat i sulmit dhe rreth 2,750 janë plagosur. Hezbollah ka konfirmuar se e mban Izraelin përgjegjës dhe ka premtuar hakmarrje.
Ky konflikt vazhdon të ketë pasoja të thella në rajon dhe ka ndikim të rëndësishëm në stabilitetin politik dhe social të vendeve përreth. /TelegramNews/
