Derisa momenti rreth përpjekjes së Kosovës për t’u anëtarësuar në Këshillin e Europës ngec, palët e angazhuara kanë refuzuar të komentojnë raportet që sugjerojnë se procesi po pengohet nga Franca dhe Italia, dy përkrahëse të mëparshme të anëtarësimit të saj.
Në mars, Komiteti për Çështjet Politike dhe Demokraci i organizatës për të drejtat e njeriut me bazë në Strasburg rekomandoi që Kosova të ftohet të bëhet anëtare e Këshillit të Europës, me parlamentin e organizatës që më vonë votoi në favor të pranimit të Kosovës në një votim shumicë në prill.
Megjithatë, Kosova ende duhet të sigurojë një shumicë prej dy të tretash në Komitetin e Ministrave për të përfunduar anëtarësimin e saj. Një votim i planifikuar për në maj u shty për shkak të kërkesave gjermane të minutës së fundit që Asociacioni i Komunave Serbe i kërkuar nga BE të krijohet fillimisht.
Në Strasburg dhe Prishtinë kishte shpresa se votimi do të bëhej deri në fund të vitit, por një burim gjerman që ka njohuri për situatën i tha portalit “Euractiv” se kjo nuk ka gjasa të ndodhë.
“Deri më tani, në Komitetin e Ministrave të qeverive nuk është votuar për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Europës. Në fakt ekziston një shumicë e qartë prej dy të tretash. Por momenti rrezikon të humbasë”, tha burimi për Euractiv.
Burimi shtoi se ndërsa Asambleja e Këshillit të Europës do të vazhdojë të bëjë presion për një votim pasi thjesht mosmbajtja e një të tilli nuk ishte një opsion, kundërshtimi po vinte jo vetëm nga Gjermania, por edhe nga Franca dhe Italia.
“The German chancellor ëas intermittently open [to Kosovo’s accession], the foreign minister ëas determined – those ëho really put the brakes on ëere (…) the Italians and the French,” the German source said, adding that there ëere “speculations” that the reasons may be sensitive and linked to Serbia.
“Kancelari gjerman ishte i hapur jo në mënyrë të qëndrueshme [për anëtarësimin e Kosovës], ministrja e jashtme ishte i vendosur – ata që vërtet frenuan ishin (…) italianët dhe francezët”, tha burimi gjerman, duke shtuar se kishte “spekulime” se arsyet mund të jenë të ndjeshme dhe të lidhura me Serbinë.
Kosova shpalli pavarësinë njëanshëm nga Serbia në vitin 2008, një dekadë pas luftës së Kosovës 1998-1999 që përfundoi pas bombardimeve të NATO-s në Jugosllavi, shkruan Euroactiv.
Beogradi dhe Vuçiq, një ish-zyrtar në qeverinë e Slobodan Millosheviçit, vazhdojnë të refuzojnë të pranojnë pavarësinë e Kosovës dhe të kundërshtojnë pranimin e saj në organizatat ndërkombëtare si BE, Këshilli i Europës dhe OKB, pavarësisht se ajo shkel marrëveshjet e lehtësuara nga Brukseli.
Avionët luftarakë hyjnë në lojë
Sa i përket asaj që mund ta motivojë Francën, burimi gjerman tha se “Macron donte të përfundonte një marrëveshje me Serbinë për shitjen e avionëve luftarakë”.
Në fund të gushtit, presidenti francez Emmanuel Macron u takua me homologun e tij serb Aleksander Vuçiq për të diskutuar një marrëveshje prej 2.7 miliardë eurosh për t’i shitur vendit të Ballkanit Perëndimor 12 avionë të rinj luftarakë Rafale.
Përveç avionëve, Franca do t’i sigurojë Serbisë motorë dhe pjesë rezervë, si dhe një paketë të plotë logjistike ndihmëse.
Duke folur për avionët, Vuçiq u tha mediave se ata do të “kontribuonin në një rritje të konsiderueshme të aftësive operacionale të ushtrisë sonë”.
Blerja shënoi gjithashtu një ndryshim të rëndësishëm në politikën e jashtme dhe qëndrimin e sigurisë së Serbisë, larg Rusisë dhe drejt Perëndimit. Marrëdhëniet e vazhdueshme të Beogradit me Moskën, duke përfshirë marrëveshjet për armë, kanë qenë një gjemb në sy të BE-së, aq më tepër që kur Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt 2022.
“Vuçiq ka thënë shumë hapur dhe me besim se ai ka partnerët e tij [në qeveritë e Këshillit të Europës] që do ta pengojnë pranimin në fund”, shtoi burimi.
Ndërsa kundërshtimi i Francës mund të shpjegohet, të paktën pjesërisht, me shitjen e avionëve, kundërshtimi i Italisë është pak më i vështirë për t’u kuptuar. Roma e njeh Kosovën, ka lidhje të ngushta me Shqipërinë fqinje dhe nuk ka marrëveshje të njohura me Beogradin.
I pyetur për të komentuar situatën, një ish-zyrtar i qeverisë britanike i tha Euractiv se është e vërtetë që “Macron dhe Scholz janë larguar nga Kurti”.
“Italia dëshiron të qëndrojë në të njëjtën faqe me Gjermaninë dhe Francën – lojtarët e mëdhenj”, shtoi ish-zyrtari.
Euractiv kontaktoi Ministrinë e Jashtme franceze dhe italiane për t’i pyetur se pse ata kundërshtuan ose hezituan për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Europës, por nuk morën përgjigje.
Euractiv kontaktoi edhe zyrën e kryeministrit të Kosovës Albin Kurti dhe Ministrinë e Jashtme të Kosovës për t’i pyetur nëse e dinin për këtë çështje dhe çfarë hapash po ndërmerren për ta zgjidhur atë, por nuk ka marrë përgjigje.
Përpjekjet në pritje
Për të përshpejtuar procesin e anëtarësimit, qeveria e Kosovës kishte premtuar disa masa në fillim të këtij viti.
Por me përpjekjet e saj të ngecura tani, “Kosova e ka lënë në pritje përshpejtimin e premtuar për momentin”, tha burimi. “Ata do të duhej të humbnin shumë kredi politike për këtë.”
Kosova gjithashtu duhet të mbajë zgjedhje në vitin 2025 dhe çështje të tilla si martesat e të njëjtit seks, në mesin e masave të propozuara, mund të jenë të kushtueshme politikisht.
Sa i përket asaj që do të ndihmonte në zhbllokimin e situatës, Gjermania ende dëshiron që Kosova të themelojë Asociacionin e Komunave Serbe, për të cilën i dërguari special i BE-së në rajon, Miroslav Lajçak, paraqiti një plan në vjeshtën e vitit 2023.
“Sapo të jetë ndërmarrë ky hap, një votim në Komitetin e Ministrave [të Këshillit të Europës] mund të vihet në rendin e ditës me një perspektivë të mjaftueshme për një shumicë prej 2/3 midis shteteve anëtare që kanë të drejtë vote”, tha një zëdhënës i ministrisë së jashtme për Euractiv.
Krijimi i Asociacionit nuk është një kusht formal për t’iu bashkuar organizatës për të drejtat e njeriut me qendër në Strasburg dhe Prishtina mbetet në mëdyshje, nga frika se do të shkelte kushtetutën ose do t’i jepte shumë pushtet Beogradit, për të cilin thotë se po përpiqet të destabilizojë vendin.
