Evropa është duke vëzhguar me njërin sy zgjedhjet presidenciale në SHBA që do të zhvillohen në nëntor. Për një mundësi të dytë të republikanit Donald Trump, tashmë janë bërë disa plane. Megjithatë, në shumë fusha, evropianët janë ende të papërgatitur – dhe kjo është në pjesë të madhe për shkak të vetë Trump.
A është Evropa ende e sigurt në rast të një fitoreje të Trump?
Trump ka kërcënuar evropianët gjatë fushatës zgjedhore me përfundimin e marrëveshjes së ndihmës nga NATO, nëse ata nuk rrisin shpenzimet për mbrojtjen. Pa armët bërthamore amerikane dhe rreth 100,000 ushtarët amerikanë të stacionuar në Evropë, shumë e shohin kontinentin si të pambrojtur. Kryetari i Komitetit të Jashtëm në Parlamentin Evropian, David McAllister (CDU), kërkon që Evropa të bëhet “e përgatitur për mbrojtje”, transmeton Telegram News.
Si mund të realizohet kjo?
Komisioni Evropian nën Ursula von der Leyen ka propozuar që shtetet anëtare të blejnë ndjeshëm më shumë armë së bashku. Kuota që tani është 18 për qind, pritet të rritet në 60 për qind deri në vitin 2035. Megjithëse BE-ja investon tri herë më shumë në mbrojtje sesa Rusia, shumë sisteme nuk janë të kombinuara me njëra-tjetrën.
McAllister gjithashtu kërkon që në buxhetin e ardhshëm afatgjatë të BE-së, që fillon në vitin 2028, të alokohen më shumë fonde për mbrojtjen. Aktualisht janë parashikuar 1.5 miliardë euro. Partitë e Gjelbra dhe shumë socialdemokratë dhe liberalë në Parlamentin Evropian mbështesin një fond miliardësh të financuar me borxhe të përbashkëta. Megjithatë, kancelari gjerman Olaf Scholz (SPD) si dhe partitë gjermane të Unionit dhe FDP e kundërshtojnë këtë.
Si po qëndron çështja e ndihmave për Ukrainën?
Trump ka kërcënuar se do të ndalë ndihmat ushtarake për Ukrainën në rast se ai fiton. Në nivelin e shtatë vendeve më të zhvilluara (G7) është në përgatitje një paketë ndihmash prej 50 miliardë dollarësh amerikanë. Kjo ndihmë do të financohet nga interesat e pasurive të ngrira ruse. Për ta bërë ndihmën “të sigurt ndaj Trump”, po diskutohet një formë e angazhimeve të detyrueshme që mund të lidhet edhe me republikanin.
Në nivel të BE-së, qeveria miqësore ndaj Trumpit e Hungarisë aktualisht ka bllokuar 6.5 miliardë euro për ndihmën ushtarake për Kievin. NATO gjatë samitit të saj në Washington në fillim të korrikut miratoi ndihma prej 40 miliardë euro, por kritikët thonë se këto nuk përfshijnë shumë para të reja për Kievin.
Çfarë do të thotë Trump për politikën tregtare?
Trump mund të ndikojë rëndë në tregtinë e jashtme me Evropën, pasi ai ndjek principin “America First” (Amerika së pari). “Trump ka kërcënuar të ndalë eksportet dhe të ndihmojë ekonominë amerikane,” shpjegon drejtori i Institutit të Ekonomisë Gjermane (IW), Hubertus Bardt. Gjatë mandatit të tij të parë, Trump vendosi tarifa të larta për çelikun dhe aluminin nga jashtë, si dhe për djathin, verën dhe gjalpin nga vendet e BE-së, përcjell Telegram News.
Bardt mendon se BE duhet të zhvillojë pozita të qarta për të reaguar ndaj kërcënimeve të tillë me tarifa. BE dhe SHBA janë partnerët më të mëdhenj të tregtisë me një volum prej gati 870 miliardë euro në vitin 2022.
Si qëndron situata me kontaktet direkte me Trump?
Vetëm kryeministri hungarez Viktor Orban ka pasur kontakte direkte me Trump. Ai u takua me Trump në muajin korrik në pronën e tij në Mar-a-Lago në Florida dhe e shpjegoi këtë me “misionin e paqes” në luftën e Ukrainës, që Orban e kishte zhvilluar më parë në Moskë. Të gjithë partnerët e BE-së përveç Sllovakisë e kritikuan ashpër këtë veprim.
McAllister gjithashtu e akuzon Orban për nënvlerësimin e interesave dhe vlerave të BE-së. Ai kërkon të institucionalizojë marrëdhëniet me aktorë të ndryshëm transatlantikë. Politikanë nga Gjermania dhe vende të tjera anëtare tashmë mbajnë kontakte me republikanët në Kongres dhe ndonjëherë me think tanks në ambientet e Trumpit.
Sa mund të planifikohet për Trump?
Diplomatët e BE-së dhe NATO-s e theksojnë të paparashikueshmërinë e ish-presidentit. Megjithatë, disa e shohin atë si një “negociator” dhe shpresojnë që, në rast të një fitorjeje, të mund të bëjnë marrëveshje politike me të. /TelegramNews/
