Rumen Radev, presidenti i Bullgarisë, njoftoi se vendi i tij mund të rishqyrtojë mbështetjen e Serbisë për Bashkimin Evropian për shkak të trajtimit nga Beogradi të pakicës bullgare në vend. Duke pasur parasysh se Sofja ka një histori të bllokimit të hyrjes së anëtarëve të rinj, pyetja është se sa i fuqishëm është ky gisht i ngritur? Dhe, si mund të dukej kjo? Analistët janë të ndarë: disa besojnë se kërcënimi është retorik, të tjerë se nuk përjashtohet se do të ndodhë një ditë.
Në shpjegimin e pozicionit të tij, Radev jo vetëm kërcënoi, ai specifikoi gjithashtu se çfarë kushtesh do të paraqes kur të merrte një vendim.
– Kriteri kryesor me të cilin ne do të gjykojmë dhe mbështesim përparimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor është pikërisht qëndrimi i bashkëkombasve tanë në secilin vend – kushtet për zhvillim ekonomik dhe social dhe, mbi të gjitha, aftësia e tyre për të mbrojtur identitetin e tyre kombëtar, gjuhën, kulturën dhe kujtesën historike.
Ai ishte në Serbi tre vjet më parë, kur tha se “është arritur shumë për atë pakicë kombëtare në Serbi”.
Çfarë ka ndryshuar, tani?
Boško Jakšić, komentator i politikës së jashtme, e lidh këtë deklaratë me ngjarjet e fundit në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara lidhur me Rezolutën për Srebrenicën.
– Kjo është në përgjigje të kritikave të Beogradit për votimin e Sofjes në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së. Historia përsëritet, se ka gjithmonë një anëtar të BE-së që mund të shantazhojë. Ky kërcënim është më retorik se ç’mund të jetë, por edhe një mesazh se, kudo që të jetë e mundur, konfliktet duhet të shmangen.
Kërcënimi erdhi i paparalajmëruar, por për të mos u injoruar, duke pasur parasysh se tre vjet më parë, Bullgaria vuri veton ndaj procesit të pranimit të Maqedonisë së Veriut në BE, duke akuzuar qeverinë në Shkup për gjuhë urrejtjeje kundër bullgarëve.
“Nuk do të habitesha nëse historia përsëritet.”
Sasha Mitroviç, një studjuese në Qendrën për Politikën Evropiane, e cila kohët e fundit vizitoi zyrtarisht Bullgarinë, na kujton këtë.
“Nuk duhet humbur nga sytë fakti se Bullgaria, pavarësisht nga mbështetja nominale për zgjerimin e BE-së në Ballkanin Perëndimor, tashmë është përpjekur të përdorë pozicionin e saj si një lojtar vetoje për të ndjekur interesat e veta kombëtare, edhe kur ka qenë në dëm të interesave më të gjera të Bashkimit. Ky parim zbatohet më drejtpërdrejt në bllokimin ende të vazhdueshëm të procesit të pranimit të Maqedonisë së Veriut dhe nuk do të habitesha nëse përparimi i Serbisë drejt BE-së është ndalur në një moment nga vetoja bullgare,” tha Mitroviç.
Ai kujton se Rumania, e cila historikisht është shumë miqësore me ne, bllokoi shkurtimisht dhënien e statusit kandidat Serbisë në vitin 2012, për shkak të një pikëpamjeje të ndryshme për çështjen e pakicës vllehe në vendin tonë.
– Nuk do të habitesha nëse Bullgaria do të bënte diçka të ngjashme me Serbinë, duke iu referuar parimeve të mbrojtjes së të drejtave të njeriut dhe pakicave të bullgarëve në Serbi. Na takon neve të përmirësojmë pozitën e të gjithë bashkëqytetarëve tanë, pavarësisht përkatësisë së tyre kombëtare, etnike apo fetare, të tregojmë se lëvizje të tilla të njëanshme nuk kanë legjitimitet dhe për këtë arsye përfaqësojnë një abuzim të procedurës së vendim-marrjes së unanimitetit.
